Goed voornemen: Opvoeden zonder straf en macht

Geschreven op 02/01/2021


 

Dat kan zeker.!. En recent onderzoek [1] wijst ook uit dat het beter is voor het welzijn van de hond.

Opbouw van het onderzoek
Bij het onderzoek zijn honden geobserveerd die trainden op een school waar met aversieve technieken werd gewerkt en waar met  beloningsgerichte technieken werd gewerkt. Een derde groep honden trainde op een school waar een mix van beide werd toegepast. Aversieve technieken zijn technieken waarbij ongewenst gedrag wordt bestraft of waar een onaangename prikkel stopt als de hond het gewenste gedrag laat zien. Ongewenst gedrag bestraffen kan door een ruk aan de lijn te geven of door een woord als Nee! of Foei! te gebruiken. Bij beloningsgerichte technieken wordt gewenst gedrag beloond (bijvoorbeeld met voer of met de stem) en wordt ongewenst gedrag genegeerd waardoor een voor de hond aangename prikkel stopt.

Naast observaties van de honden tijdens trainingen is ook de hoeveelheid cortisol na de training bepaald. Cortisol is een stresshormoon dat vrijkomt bij elke vorm van stress zowel fysiek als psychisch. Bij de observaties is gekeken naar stress-gerelateerd gedrag en naar de algehele gemoedstoestand van de hond.
 


Resultaten
Het blijkt dat bij toepassing van aversieve technieken en ook bij toepassing van de mix van technieken honden meer stress-gerelateerd gedrag laten zien dan bij toepassing van beloningsgerichte technieken. Honden laten daarbij vaak vermijdingsgedrag zien zoals het wegdraaien van hoofd en lichaam en een ineengedoken houding. Daarnaast komt frequent gapen en bek-likken voor. Dat is bij honden een teken van acute stress. Vaak het gevolg van stressvolle sociale situaties. Denk daarbij aan schreeuwen tegen de hond, een ruk aan de lijn of andere vormen van fysieke manipulatie.

De algemene gemoedstoestand van de hond is bij training met beloningsgerichte technieken relaxter en meer opgewonden. Als een hond relaxt is dan zie je een horizontale en ontspannen houding met de oren in de normale positie. De staarthouding is neutraal met een eventuele kwispel. Opgewonden honden bewegen sneller, springen vaker en hebben hun staart hoog of neutraal met een kwispel. De oren staan naar voren of achteren en er worden speelsignalen afgegeven. Deze staat van opwinding is wel herkenbaar in onze trainingen, vooral tijdens de eerste lessen. Oefeningen voor zelfbeheersing en het toepassen van belonen, negeren en voorkomen zorgen ervoor dat de opwinding in goede banen wordt geleid. Het is aannemelijk dat ook gewenning aan de trainingsomgeving de opwinding laat afnemen.

Wordt er getraind met aversieve technieken dan laten honden een gespannen en lage houding zien. Een houding die bij honden nood en angst weerspiegeld. Een gespannen houding blijkt uit een strakgespannen staart (hoog, neutraal of laag), een gespannen snuit samen met bek-likken, opgetrokken poot en gespannen lichaam. De lage houding kenmerkt zich door een lage staart, de oren naar achteren en een lagere positie van het hoofd. Er komt ook veel hijgen voor, wat bij de hond een uiting is van acute stress.

Het zal niet verbazen dat ook de gemeten cortisol-hoeveelheden na afloop van de training hoger zijn bij de toepassing van aversieve technieken. Bij beloningsgerichte training werd nauwelijks cortisol aangetroffen. 

Ook effect buiten de trainingslocatie
Tot slot hebben de onderzoekers ook gekeken naar de effecten van de manier van training buíten de trainingslocatie dus niet op de hondenschool. Honden die getraind zijn met beloningsgerichte technieken leren een nieuwe taak in een onbekende omgeving sneller en met minder of geen stress.


Goed voornemen voor 2021.?.
Dit eerste uitgebreide onderzoek naar het welzijn van de hond in relatie tot de gebruikte trainingstechnieken laat geen enkele twijfel meer bestaan dat toepassen van alleen beloningsgerichte technieken de absolute voorkeur hebben bij de opvoeding van de hond. 
Het gebruik en consequent toepassen van deze technieken is niet altijd even gemakkelijk voor u als hondeneigenaar maar uw hond en daarmee ú varen er wel bij. 

Voor ons al meer dan 10 jaar een gewoonte....in 2021 ook voor ú.?.


[1] Does training method matter? Evidence for the negative impact of aversive-based methods on companion dog welfare. Vieira de Castro, Fuchs, Morello, Pastur, de Sousa, Olsson dec 16 2020.