Positieve hondentraining of positief trainen van je hond zijn termen die in de hondenwereld worden gebruikt om aan te geven dat er diervriendelijk wordt gewerkt met beloningen en zonder kracht, macht en correctie. Geen fysieke en verbale correcties. Het woord correctie staat voor straf, ongemak en pijn. Hond-en-inzicht is zo’n hondenschool waar positief getraind wordt.
Hoe kun je het beste je hond straffen? Deze vraag krijgen we vaak aan het begin van onze cursussen.
Als ik mijn hond grommen wil afleren, dan zal ik toch moeten corrigeren om te laten zien dat ik de baas ben?
Allemaal vragen die je met positief trainen kunt oplossen.
Maar dan wordt er gezegd: je kunt je hond toch niet alleen maar belonen? Of toestaan dat hij eten pikt van de tafel zonder iets te doen?
Maar is dat wel zo bij positief trainen? Bij positief trainen wordt er wel degelijk gecorrigeerd. Huh? Jazeker, maar met een negatieve correctie. Een correctie is toch altijd negatief? Hoog tijd voor duidelijkheid bij deze spraakverwarringen.
Wat wordt eigenlijk met positief trainen bedoeld?
Om antwoord te geven op deze vraag even een stukje terug in de historie naar het onderzoek naar leerprocessen bij honden. We komen dan uit bij B.F. Skinner. Bij het onderzoek van Skinner hebben we het over operante conditionering: als gedrag een consequentie heeft en die consequentie er voor zorgt dat het gedrag toeneemt of afneemt.
Voorbeeld. De hond gaat zitten (gedrag) krijgt een beloning (consequentie) en gaat daardoor vaker zitten (gedrag neemt toe).
Consequentie van het gedrag
Aan gedrag kan door de baas (of omgeving) een consequentie worden verbonden waarbij iets wordt toegevoegd of wordt weggenomen.
Voorbeelden:
Toevoegen: beloningsbrokje (uit het voorbeeld van zitten), ruk aan de slipketting
Wegnemen: spel stoppen of een hard geluid/trilling stoppen
Spraakverwarring bij positief trainen
Toevoegen wordt in de Engelse taal aangeduid met het woord ‘positive’ en wegnemen met ‘negative’. Deze termen worden één-op-één naar het Nederlands vertaald als positief en negatief.
Een ruk aan de slipketting geven is volgens de systematiek positief (positive=toevoegen) maar is voor de hond helemaal niet zo fijn en positief. Daar ontstaat ook vaak de spraakverwarring als er wordt gesproken over positieve training.
Dus om te onthouden:
als er een consequentie aan gedrag wordt toegevoegd (=positief-positive) dan kan die consequentie voor de hond fijn (beloning) of niet fijn (vervelend-aversief) zijn. Als de consequentie van het gedrag is dat er iets wordt weggenomen (=negatief-negative), dan kan er iets fijns (beloning) of iets niet-fijns (vervelend-aversief) voor de hond worden weggenomen.
Wat is het effect van de consequentie op het gedrag van de hond?
Zorgt het toevoegen of wegnemen van een consequentie ervoor dat het gedrag toeneemt of vaker voorkomt dan spreken we over ‘bekrachtiging’. Neemt het gedrag af door toevoegen of wegnemen dan spreken we over een ‘correctie’.
Op deze manier omvat operante conditionering vier mogelijkheden:
- Trekken aan de lijn (gedrag) – ruk aan de slipketting toevoegen (consequentie). Gedrag neemt af ná toevoeging: positieve correctie
- Zitten (gedrag) – beloningsbrokje toevoegen (consequentie). Gedrag neemt toe ná toevoeging: positieve bekrachtiging
- Hond stopt met blaffen (gedrag) – blafband stopt met trillen, wegnemen (consequentie). Gedrag (niet blaffen) neemt toe ná wegnemen trilling: negatieve bekrachtiging
- Honden springt tegen baas op (gedrag) – aandacht wegnemen/stoppen (consequentie). Gedrag neemt af ná wegnemen: negatieve correctie. Een negatieve correctie doet dus geen pijn maar de hond verliest iets fijns/leuks.
In schema:
Nadelen van positieve correctie
Jarenlang is getraind met positieve correctie en negatieve bekrachtiging. En nog steeds kom je het tegen op hondenscholen en in tips van iedereen om je heen, vaak gekoppeld aan de roedelleider- of dominantietheorie. Over de nadelen van deze aanpak is intussen uit onderzoek veel bekend geworden. Meer agressie, ook naar de eigen baas, toenemende angst en vermijdingsgedrag en niet in de laatste plaats verminderd welzijn. (opvoeden zonder macht en correctie).
Er bestaat dus een alternatief. Net zo effectief of zelfs nog effectiever zonder al de nadelen verbonden aan positieve correctie en beter voor het welzijn van de hond. Vandaar dat Hond-en-inzicht al sinds het bestaan de volgende werkwijze hanteert:
Trainingsaanpak
Dus werken met positieve bekrachtiging en negatieve correctie. Hoe is dat vertaald naar onze trainingsaanpak?
- Gewenst gedrag belonen (positieve bekrachtiging)
- Alternatief, gewenst, gedrag belonen (positieve bekrachtiging)
- Ongewenst gedrag negeren (negatieve correctie)
- Stoppen met belonen, spelen, aaien, knuffelen bij ongewenst gedrag (negatieve correctie)
- Ongewenst (en zelfbelonend) gedrag voorkomen
Voorkomen is een uitermate krachtige techniek om in de opvoeding en training van de hond toe te passen. Voorkomen kan spullen opruimen betekenen, de pup in een puppyren plaatsen zodat de andere hond met rust wordt gelaten. Meer afstand nemen tot een andere hond zodat de eigen hond niet uitvalt is ook voorkomen.
Ná het voorkomen ontstaat gewenst gedrag dat beloond kan worden (positieve bekrachtiging) waardoor het ongewenste gedrag gaat verdwijnen.
Om de beloning goed te timen werken we met de clicker als trainingshulpmiddel. Meer over dit onderwerp lezen? Wat is clickertraining?
Samengevat
Positief trainen van je hond is een uitdrukking geworden waarmee bedoeld wordt dat er op een diervriendelijke manier wordt getraind. Dit door toepassing van belonen van gewenst gedrag en het stoppen van het plezier bij ongewenst gedrag. Voorkomen van ongewenst gedrag speelt ook een belangrijke rol bij deze vorm van hondentraining.